Ζέον σκαλιστό

Ζέον σκαλιστό μπρούτζινο επίχρυσο ή επάργυρο

Διαστάσεις: 15,00 x 15,00 x 26,00 cm

Το ζέον αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο τέλεσης κάθε Θείας Λειτουργίας, σύμφωνα με το βυζαντινό λειτουργικό τυπικό.

Ως ζέον ορίζεται το βρασμένο νερό (ζέον ύδωρ), το οποίο εκχέει ο λειτουργός στο Άγιο Ποτήριο της Θείας Ευχαριστίας μετά την πλήρωση του ποτηρίου με την μερίδα ΙΣ, μία από τις τέσσερις μερίδες του Αμνού Σώματος και την ένωσή του με το Αίμα.

Ο λειτουργός, αφού βάλει τη μερίδα του αμνού στο ποτήριο, λέγοντας: «Πλήρωμα Ποτηρίου πίστεως, Πνεύματος Αγίου», ευλογεί το δοχείο με το ζέον διά του: «Ευλογημένη η ζέσις των αγίων σου πάντοτε, νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων» και εκχέει το ζεστό νερό μέσα στο ποτήριο, ενώ ταυτόχρονα ομολογεί: «Ζέσις πίστεως, Πνεύματος αγίου».

Ο συμβολισμός της χρήσης του ζέοντος είναι διπλός. Το ζέον ύδωρ συμβολίζει, αφενός, τη θερμότητα του αίματος και του ύδατος, το οποίο εξήλθε από την πλευρά του Χριστού πάνω στο Σταυρό. Ο νεκρός, πλέον, Ιησούς θα έπρεπε να είχε νεκρική ακαμψία και ψυχρότητα.

Κανένα, όμως, από τα συμπτώματα του νεκρού ανθρώπινου σώματος δεν ίσχυε στην περίπτωσή του, αφού διατηρούσε αφύσικη ζωτικότητα και το Σώμα του ήταν ακόμη θερμό. Η θερμότητα του ύδατος, αφετέρου, υπενθυμίζει τη θέρμη της πίστης, με την οποία οφείλει κάθε πιστός να προσεγγίζει και να μεταλαμβάνει τα Τίμια Δώρα.

Κύριος, όμως, συμβολισμός του συνιστά η παρουσία των χαρισμάτων του Αγίου Πνευματος, με την επενέργεια του οποίου τα ευχαριστιακά είδη (άρτος, οίνος, ύδωρ) μεταβάλλονται σε Σώμα και Αίμα Χριστού.